Artikel geschreven door Jean-Pierre VERGAUWE in Architraaf n° 199, Februari 2019
De klassieke opdracht van de architect houdt twee elementen in : het ontwerp en de controle op de uitvoering van de werken ; dit wordt bevestigd door artikel 4 van de wet van 20 februari 1939, die overigens ook het monopolie van de architect bevestigt.
De rechtsleer en de rechtspraak hebben een derde rol van de architect onderscheiden, namelijk de en raadgevingsopdracht van de architect, die de bouwheer bijstaat gedurende het ganse bouwproces.
De raadgevingsplicht is fundamenteel en brengt een zware en uitvoerige verantwoordelijkheid met zich mee, waarvan de architecten vaak niet helemaal op de hoogte zijn.
Raadgeven veronderstelt een stap in twee richtingen : de cliënt zo volledig mogelijk informeren, maar ook bij de cliënt de nodige informatie opvragen om het project, het programma en het budget te bepalen.
In mij vorige bijdrage onderlijnde ik de evolutie van de hedendaagse bouwheer, die internetsites afschuimt en allerlei diverse en niet technisch ondersteunde informatie bekomt.
De architecten worden op die manier geconfronteerd met allerlei vragen en opmerkingen van de cliënt.
Hieronder vindt u een clausule die zou kunnen worden opgenomen in de preambule van de architectenovereenkomsten :
« de bouwheer wenst een vastgoedproject te realiseren, gelegen te….
Met het oog hierop, contacteerde hij de hiernagenoemde architect. Partijen voerden voorafgaandelijke noodzakelijke onderhandelingen die de haalbaarheid van het project bevestigden, zowel op stedenbouwkundig vlak als op financieel vlak.
Deze haalbaarheidsstudie (hierna genoemd « de haalbaarheidsstudie ») werd gematerialiseerd door navolgende documenten : …
Deze documenten zijn als bijlage bij huidige overeenkomst gevoegd en bepalen onder meer de karakteristieken van de bestaande plaatsen (juridisch statuut, stedenbouwkundige voorschriften en voorschriften betreffende de buren, grenzen en afpalingen, nivelleringen, bodemstudies, etc).
Deze studie werd gevoerd in samenspraak met de projectcoördinator.
De bouwheer werd tevens geïnformeerd omtrent de tussenkomst van diverse professionelen, zoals de stabiliteitsingenieur, technische specialisten (HVAC), gezondheidscoördinator, EPB verantwoordelijke, alsook van de wettelijke bepalingen met betrekking tot de verplichte verzekering van de bouwers en de toegang tot het beroep.
Partijen kwamen tot een akkoord over de voorwaarden van deze haalbaarheid en de bouwheer ontving een becommentarieerd ontwerp van huidige overeenkomst.
Alle bepalingen van huidige overeenkomst werden dus vrij onderhandeld tussen partijen, die het volgende overeenkomen : »
Deze voorzorg biedt verschillende voordelen, zoals onder meer :
- De bevestiging dat de architect en zijn cliënt de tijd hebben genomen om de verschillende pistes te onderzoeken die toelaten het project, het programma en het budget te bepalen, alvorens een architectenovereenkomst te sluiten.
2. De duidelijke definitie van dit programma en dit budget door een noodzakelijke haalbaarheidsstudie ; dit moet in principe slechte interpretaties en verrassingen vermijden, die in het bijzonder het budget aantasten
We kennen de strenge rechtspraak van de Hoven en Rechtbanken betreffende de budgetoverschrijding.
Het risico van een budgetoverschrijding wordt beter beheerst wanneer partijen hun relatie beginnen op een duidelijke en goed gestructureerde basis.
3. De bevestiging van de verplichte aanwezigheid van een gezondheidscoördinator in de voorafgaandelijke fase van de ontwerpstudie.
4. De informatie over de tussenkomst van derden (zoals de ingenieur, speciale technieken, EPB etc …) die een opdracht zullen krijgen die zich onderscheidt van deze van de architect.
5. De voorwaarden van de verplichte verzekering van de bouwactoren.
6. De keuze van de aannemers die over de verplichte toegang tot het beroep moeten beschikken.
